استرس چیه؟
دانش‌آموز بودن ممکنه یک زمانهایی هیجان‌انگیز باشه، اما در حقیقت با چالش‌هایی هم همراهه، یکی از مهم‌ترین هاش داشتن استرسه. استرس بین دانش‌آموزا مسئله ای شایعه که میتونه عملکرد تحصیلی، سلامت روانی و به طور کلی آسایششون رو تحت تأثیر قرار بده. مهم ترین چیز در گام اول اینه که بچه ها نشونه‌های استرس رو شناسایی کنن و بعد از شناسایی راهکارهای موثر برای مدیریت اون رو یادبگیرن.
شناسایی استرس
استرس میتونه به شکل های مختلفی، چه فیزیکی و چه روانی، ظاهر بشه.
خیلی از دانش آموزا بعد از تعطیلات یا صبح، هنگام رفتن به مدرسه یا موقع امتحانا و پرسشهای کلاسی این علایم رو تجربه می کنن. البته این موارد مربوط به مدرسه است در حالیکه کلی موضوع دیگه هست که میتونه استرس شما رو زیاد کنه. نشونه‌های شایع استرس میتونه موارد زیر باشه:
- علایم فیزیکی: سردرد، خستگی، تنش عضلانی (یعنی احساس گرفتگی توی عضلات و ماهیچه هاتون دارین)، مشکلات معده‌ای و تغییرات در اشتها (کم اشتهایی یا پر اشتهایی) یا تغییرات در الگوی خواب (بی خوابی، کم خوابی، پرخوابی، کابوس، از خواب پریدن و..).
- علایم عاطفی و هیجانی: اضطراب، عصبانیت، احساس فرسودگی و خستگی، تغییرات خلقی (مثلا زود از کوره در میرین یا سریع گریه تون میگیره) و احساس ناتوانی در مقابله با مشکلات.
- علایم شناختی (فکری): مشکل در تمرکز، مشکلات حافظه، پرش افکار و نگرانی مدام.
- علایم رفتاری: مثلا انزوا و گوشه گیری، پرخاشگری و داد زدن، بی قراری و راه رفتن، گوش به زنگ بودن به هر محرکی که در اطرافتونه.
عواملی که میتونه استرس رو در شما ایجاد کنه چیا هستنن؟
فشار تحصیلی: فشردگی درس ها و مسئولیت ها ، ددلاین ها یا مهلت‌های زمانی برای انجام کارهاتون و ترس از نرسیدن بهش، آزمون‌ها و انتظارات بالا.
فشارهای اجتماعی: روابط با همسالانتون، فعالیت‌های اجتماعی و سازگاری کردن با افراد و محیط، روابط دوستانه و خونوادگیتون.
- نگرانی‌های مالی: هزینه‌های تحصیلی، کار پاره وقت داشتن یا مدیریت هزینه‌ها و به طور کلی شرایط اقتصادی نامساعد به تنهایی می‌تونن منبع استرس باشن.
- تغییرات زندگی: سازگاری با محیط‌های جدید، دوری از خونه و خونواده، یا تغییر پایه های تحصیلی.
مدیریت استرس
گرچه امکان حذف استرس به‌طور کامل وجود نداره، شما میتونین گام‌هایی رو برای مدیریت و کاهش اثراتش به زندگیتون بردارین:
- مدیریت زمان: از سودمند ترین کاراس وظایف و مسیولیت هاتون رو سازماندهی کنین یعنی ابتدا اولویت‌بندی کنین و ببینین کدوم گزینه ها مهم تره که انجامش بدین و بعد براساس اون برنامه ریزی واقع بینانه داشته باشین.مثلا اگه پس فردا امتحان فیزیک دارین و نگران عملکردتون تو امتحانین میتونین این هفته برنامه ی باشگاهتون رو کنسل کنین تا به درستون برسین یا مثلا اگه به مادرتون قول دادین که امروز میرین کمکش برای خرید شاید بهتر باشه تو برنامه ریزی روزانه تون اول این گزینه رو بذارین و بعد برین سراغ دیدن فیلم مورد علاقتون. خیلی وقتا همه ما بی برنامه میریم جلو همین باعث استرسمون میشه.
- مراقبت از خود: خب دیگه احتمالا همه میدونن باید از خودشون مراقبت کنن، الان وقت عمله . بهتره به اندازه کافی بخوابین، رژیم غذایی متعادلی رو رعایت کنین (یعنی زیاد هله هوله نخورین، مواد قندی رو کمتر بخورین، بیشتر میوه و سبزیجات بخورین و زیادخوری یا کم خوری هم نداشته باشین)، تا جایی میتونین منظم ورزش کنین و زمانی هم برای استراحت بذارین
دنبال افراد حمایتگر و پشتیبان باشین: با افراد مورد اعتمادتون مثل دوستان، خونواده یا مشاور درباره احساسات و نگرانی‌هاتون صحبت کنین و در صورت لزوم ازشون کمک بخواین. خیلی وقتا فقط با صحبت کردن در مورد هیجانات میشه اونا رو حل کرد البته که لازم نیس ما مسایل خصوصی رو خیلی موشکافانه با دیکران به اشتراک بذاریم اما پیدا کردن آدمای مئرد اعتماد کمک میکنه استرستون کمتر بشه یکی از کارایی که این روزا بیشتر آدما انجام میدن چت کردنه و گاها با افرادیه که نمیشناسن و این میتونه آسیب زا باشه احساسات و افکارتونو با اونایی که بهشون اطمینان دارین در میون بذارین .
- تمرین های ذهن‌آگاهی انجام بدین: فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق انجام بدین تا استرستون رو کم کنین. در این مورد جداگانه تو پست های بعدی صحبت میکنم
- اهداف واقع‌گرایانه تعیین کنین: وظایف رو به بخش‌های کوچک‌تر و کنترل پذیرتر تقسیم کنین و در طول مسیر رسیدن به اهدافتون به‌ترتیب توانایی‌هاتون جلو برین. اگه امسال کنکور دارین و دارین خودتونو براش آماده میکنین سعی کنین تو برنامه ریزی روزانه درسیتون برنامه های واقعی بچینین خیلی از بچه ها انتظارشون موقع برنامه ریزی از خودشون خیلی بالاتر از حد توان و انرژیشونه و این باعث میشه اکثر اوقات یا برنامه ریزیشونو نصفه انجام بدن یا اصلا انجام ندن و یا اگه هم انجام بدن بعد مدت کوتاهی دچار خستگی و فرسودگی بشن
نتیجه‌گیری
استرس بخشی طبیعی از زندگی ما آدماس، اما استرس بیش از حد میتونه آسایشمون رو از بین ببره و بهمون آسیب بزنه. با شناسایی نشونه‌های استرس، درک عوامل ایجاد کننده و نگه دارنده اش، و انتخاب راهکارهای سالم برای مقابله باهاش، شما میتونین با انعطاف‌پذیری و موفقیت، استرستون رو مدیریت کنین و به سمت هدف هاتون گام بردارین.
به‌خاطر داشته باشین، جستجوی کمک نشونه‌ای از قدرته و نه ضعف. اگر استرستون غیرقابل کنترل یا مداوم شد، تردیدی برای کمک گرفتن از اشخاص مورد اعتمادتون یا متخصصین مربوطه نداشته باشین.
