آنچه در این مقاله میخوانید:

مقدمه 

روشهای افزایش تمرکز

15 راه تاثیرگذار برای متمرکز موندن در هنگام درس خوندن!

مقدمه

خیلی از شما تو سوالاتتون اینو میپرسید که دائم حواستون پرت میشه و نمیتونید توجهتون رو روی موضوع نگه دارید به خصوص وقتی که درس میخونید یا برای امتحان دارین آماده میشید. قبلا یک مقاله در مورد تمرکز نوشته بودم و تصمیم گرفتم این بار باز هم دوباره برگردم سر همین موضوع.

علیرغم علاقه ای که هممون به یادگیری اطلاعات جدید یا رشد مهارت ها در خودمون داریم ، بازم یکی از سخت ترین کارها اینه که بخوایم برای یک مدت مشخصی فقط روی یک چیز متمرکز باشیم اونم تو دنیای پر از محرک و حواس پرتی های امروز! هر روز ما بخشی از توجه و زمان رو با اختیارخودمون و گاهی اوقات بدون اختیار میدیم دست گوشی تلفن، لپ تاپ، تلوزیون یا تبلت و ی جورایی ناخودآگاه داریم بهشون اجازه میدیم که برامون برنامه بریزن و ما رو با خودشون ببرن . ازاون جایی که اینا تقریبا اکثر حواس ما رو درگیر میکنند ما خیلی راحت جذبشون می شیم و وقتی تکرار میشه می بینیم که تبدیل به یک روتین  شده و در اون لحظه این خود ما هستیم که باید بگردیم و ببینیم که چکاری میتونیم انجام بدیم که به کارها و اهداف برسیم. 

خیلی از ماها هم ذهنمون دنبال پیدا کردن یک راه حل سریع الاثر و به عبارتی جادوییه مثل یک قرص که بخوریمش و متمرکز بمونیم !  اما نکته همین جاست که تمرین کردن برای بهبود تمرکز خودش فرآیندیه که ما رو به نتیجه که همون افزایش تمرکزه نزدیک میکنه. سعی دارم تو این مقاله بیشتر بهش بپردازم پس تا آخر همراهم باشین.

روش های افزایش تمرکز

 1. فراهم کردن مکان مناسب برای مطالعه

در ابتدا سعی کنین خودتون رو از شر عواملی که حواستون رو پرت میکنن خلاص کنین. خب شما باید سعی کنین نقطه مناسبی از خونتون رو برای مطالعه انتخاب کنین؛ این محیط میتونه اتاق خودتون باشه یا جاهای دیگه که قابلیت تبدیل به یک فضای مطالعه رو داشته باشن. اگه هم تو خونتون فضای مناسب نداشتین میتونین از سالن های مطالعه یا کتاب خونه ها استفاده کنین برای تمرکز. مهم اینه که شما توی اون محیط عواملی که سبب حواسپرتی تون میشه رو به حداقل برسونین. اول از همه تفلفن همراهتون رو خاموش یا سایلنت کنین و یا از اپلیکیشن هایی استفاده کنین که بهتون کمک میکنه این قضیه رو مدیریت کنین. اگه دارین تو گوشی یا تبلت یا لپ تاپ چیزی رو مطالعه میکنین و ممکنه نوتیف های برنامه های دیگتون بیاد سعی کنین از اپ هایی کمک بگیرین که بواسطه اونها میتونین برای مدت زمان مشخصی نوتیف هاتون رو ببندین. صفحاتی از وب رو که لازم ندارین ببندین و سعی کنین صداهای محیط رو به حداقل برسونین.  

 نحوه نشستن: روی صندلی پشت میز به صورت عمودی بشینین. روی تخت یا زمین یا در موقعیتی که می دونین خوابتون میگیره دراز نکشین. فضایی رو انتخاب کنین که فقط برای مطالعه استفاده بشه مثلا پشت میزتون. اگه عادت به این مدل ندارین چند روز به خودتون فرصت بدین؛ میبینین که خیلی زود، بدنتون فضا رو با اون فعالیت مرتبط می کنه و تمرکز براتون راحت تر خواهد بود.

 نور: در اتاقی با نور روشن مطالعه کنین. اینطوری از چشماتون محافظت میکنین و از چرت زدن جلوگیری میکنین. خیلی از بچه ها با نورکم و چراغ خاموش درس میخونن خب ممکنه برای گاهی اوقات پاسخگو باشه اما اگه روتین و طولانی مدت بشه هم به چشمتون آسیب میزنه و هم زودتر خوابتون میگیره.

  پخش موسیقی بی کلام:  برخی از افراد نمی تونن سکوت رو تحمل کنن. اونا باید صدای پس زمینه تو محیط داشته باشن تا انگیزه خوندنشون رو حفظ کنن. اگه هم تابحال امتحان نکردین میتونین امتحان کنین و ببینین بهتون کمک میکنه یا نه. موسیقی های بیکلام هم سبک ها و ژانرهای مختلفی دارن باید امتحان کنین و موسیقی مورد علاقه خودتون رو که در عین حال تمرکزتون رو بهم نمیریزه پیدا کنین.

2. آماده کردن وسایل مطالعه قبل از شروع

قبل از اینکه شروع کنین به خوندن سعی کنین تموم چیزایی رو که موقع مطالعه لازم دارین آماده کنین. خودکار، مداد، هایلایتر، کاغذ چرک نویس، فلش کارت، ماشین حساب، شارژر گوشی یا لپ تاپ، یک بطری آب، کتاب ها و جزوه هاتون، ساعت و هر چیز دیگه ای که بهتون کمک میکنه. همه رو از قبل جمع آوری کنین و با نظم و مرتب بذارین روی میز یا اطراف فضای مطالعتون تا زمان مطالعه به بهونه ی برداشتن هر کدوم از جاتون بلند نشین در غیر این صورت ممکنه بلند شین و خیلی دیر برگردین سر مطالعه. سعی کنین میزتون رو کنار یک پریز برق بذارین که برای شارژ گوشی یا لپ تاپتون مجبور نشین مکان رو تغییر بدین.

3. خاموش کردن شبکه اینترنت وای فای و یا داده ی تلفن همراه

 اگه هم نیاز به استفاده از اینترنت در زمان مطالعه داشتین و یا نمیتونستین شبکه اینترنتتون رو قطع کنید همونطور که در بالا گفتم باید از برنامه های مربوط به برنامه ریزی یا کنترل و مدیریت گوشیتون استفاده کنید.

4. یک برنامه مطالعه ثابت برای خودتون ترتیب بدین

 به عبارتی برای خودتون روتین بسازین و سعی کنین برای دوره های نیم ساعته یا چهل و پنج دقیقه ای با وقفه های 5-10 دقیقه ای کار کنین. مغز شما برای شارژ مجدد و پردازش اطلاعات به استراحت نیاز داره و این فرصت های کوتاه چند دقیقه ای مثل دوباره روشن کردن مغزه. حتی اگه موقع درس خوندن خوابتون هم بگیره این کار کمک میکنه بتونین به خواب آلودگیتون غلبه کنین.

5. برای مطالعه موضوعات مختلف برنامه ریزی کنین

 مطالعه یک مطلب یا درس برای مدت طولانی باعث ایجاد خستگی ذهنی و کسالت در شما میشه. به غیر از روزای قبل یک امتحان مشخص که مجبورین فقط همون درس رو بخونین، سعی کنین مطالب درسی رو متنوع بخونین. اگه تند تند احساس خستگی و از دست رفتن تمرکز میکنین سعی کنین تو فرصت های کوتاه تری به خودتون وقفه بدین. اینجا تفاوتهای فردی خیلی مهمه. بعضی از بچه ها هم که مشکلات بیشتری در توجه و تمرکز دارن باید سعی کنن این وقفه ها رو کوتاه مدت تر کنن.

6. زمانی درس بخونین که بیشترین بازدهی رو دارین

 بعضی از افراد اصطلاحا صبحی هستن یعنی صبح انرژی بیشتری دارن و زودتر از خواب بیدار میشن و در این تایم از روز بیشترین کارایی رو دارن. اما گروه دیگه،  افرادی هستن که میگیم اونا شبی هستن، یعنی دوس دارن شبا بیدار بمونن و با استفاده از سکوت و آرامش شب به کاراشون برسن چون انرژیشون در این زمان بیشتره. هر کسی باید تیپ شخصیتی خودش رو بشناسه و براساس اون برنامه بریزه.

7. از رو شهای مختلف مطالعه استفاده کنین

تکنیک های مطالعه تون رو تغییر بدین و به یک روش مطالعه مانند خوندن کتاب درسی محدود نشین. کارت های مطالعه درست کنین ؛ اگه در مورد اون موضوع فایل صوتی یا ویدیویی هست که آموزشیه حتما ازش استفاده کنین.گوشه های کتاب یا جزوه تون میتونین یادداشت برداری کنین . از تکنیک خلاصه نویسی هم میتونین استفاده کنین فقط سعی کنین یادداشت هاتونو با کلمات خودتون بیان کنین. ما وقتی با زبان ذهن خودمون مینویسیم امکان بازیابی اطلاعات موقع یادآوری بیشتره البته این در صورتیه که شما اون مطلب رو درست متوجه شده باشین در غیر این صورت سعی کنین اول اون مطلب رو برای خودتون جا بندازین و بعد حفظ و خلاصه اش کنین. مغز شما می تونه اطلاعات رو به روش های مختلف پردازش کنه. با تکنیک های مختلف، مغز اطلاعات رو متفاوت پردازش می کنه و در نتیجه شانس حفظ اطلاعات رو افزایش می دهد.

8. مطالعه فعال داشته باشین

سعی کنین از تکنیک های خوندن فعال استفاده کنین مثلا گاهی اوقات برای تمرکز بیشتر کتاب درسی رو با صدای بلند بخونین. از خودتون در مورد موضوعی که میخونین سوال بپرسین و بهش جواب بدین. یا فک کنین در جایگاه معلم و یا دانش آموزی هستین که قراره اون مطلب رو به کسی آموزش بده، این کار یکی از بهترین راهها برای نگه داشتن تمرکزتون هست و بهتر هم یاد میگیرین در نتیجه دیرتر فراموش میکنین.

9. از قانون "5 دقیقه بیشتر" استفاده کنین.

 گاهی لازمه که با ذهنتون بازی کنین و به چالش بکشینش تا مطمئن بشین که دارین مطالعه میکنین. مثلا به خودتون بگین فقط پنج دقیقه ی دیگه بیشتر درس بخونم قبل اینکه بلند شم یا مثلا فقط 5 تا خط دیگه بخونم و بعد بلند شم. تقسیم کارها به تیکه های کوچیکتر کار رو برای کسایی که تمرکز کمتری دارن آسون تر می کنه و ذهن تون رو طولانی تر روی اون کار نگه می داره.

10. به خودتون پاداش بدین

گاهی برای ادامه دادن به انگیزه ای نیاز داریم. اگه نمره ی خوب برای پاداش کافی نیست، چیز دیگه ای امتحان کنین مثلا خرید، بازی کنین، چرت بزنین، فیلم ببینین ، با دوستاتون برین بیرون، زنگ بزنین بهشون یا باهشون چت کنین، یا هر چیز دیگه ای که به شما انگیزه بده تا متمرکز بمونین.

11. یک دوست یا پارتنر برای خودتون پیدا کنین و باهاش برنامه ی خوندن بذارین

اگه تنهایی درس خوندن براتون سخته میتونین از بین هم کلاسیهاتون یا از بین آدمای تو سالن مطالعه و یا گروه هایی که تو اپلیکیشن های مختلف تشکیل میشن برای با هم درس خوندن استفاده کنین. اینطوری هم انگیزه تون بالاتر میره و هم مدت زمان بیشتری رو برای اتمام کارتون میتونین متمرکز بمونین به عبارتی یک فضای رقابتی و یادگیری سالم برای خودتون میسازین که به بهبود یادگیریتون کمک میکنه.

12. در زمان های دیگه تمرینات تمرکز داشته باشین و به عبارتی عضله ی تمرکزتون رو قوی کنین

خب خیلی از شماها تو زمان های آزاد میرین سراغ بازیهای مختلف موبایل یا کامپیوتر و تعداد زیادی از بازیهایی که شما جذبش میشین اتفاقا آسیب میزنن به فرآیندهای توجه و تمرکزتون . اما خبر خوب اینه که کلی بازی هم طراحی شده که دقیقا داره این فرآیندها رو تقویت میکنه کافیه سرچ کنین و با انواع مختلفش آشنا بشین و یک کدومش رو نصب کنین و در اوقات فراغتتون  بازی کنین. ورزش مداوم و تمرینای ذ‌هن آگاهی هم کمک به افزایش تدریجی تمرکزتون میکنه.

13. یاد بگیرین موقع درس خوندن به خودتون و دیگران نه بگین

بارها براتون پیش اومده که موقع درس خوندن ذهنتون بهتون میگه بلند شو فلان کارو کن ، فلان چیزو ببین ، ببین از کجا صدا میاد و ....تمرین اینکه بتونیم تو اینجور مواقع به خودتون نه بگین خیلی کمک کنندس . اسم خودتون رو صدا کنین مثلا بگین علی قراره الان پاراگراف بعدی رو بخونی و به افکارتون بگین نه من گوش نمیدم. شاید در ابتدا به نظرتون خنده دار و نشدنی باشه ولی شما دارین این طوری مغزتون رو تربیت میکنین . در مورد دیگران هم همینطوره اگه هر کدوم از اعضای خانواده و دوستاتون خواستن براشون کاری انجام بدین یا باهاشون جایی برین بگین نه ! من الان دارم درس میخونم و بهشون زمان بدین که تو تایم مشخصی اون کارو انجام میدین یا همراهشون میرین.

14. از سخت ترین مطالب شروع کنین

سعی کنین مطالبی که نیاز به فکر و وقت بیشتری داره رو بذارین اول کار، میدونم که ممکنه علاقه نداشته باشین و اصلا لذتی براتون نداشته باشه اما خب این کار بهتون کمک میکنه همه ی مطالب بعدی در مقایسه با اینا آسونتر به نظر بیاد و شما انگیزه ی بیشتری برای تموم کردنش داشته باشین. اگه هم مطلبی که شروع کردین خیلی سخته و نمیفمینش یا نیاز به زمان بیشتری داره تقسیمش کنین به تیکه های کوچیکتر و تو بخش های زمانی مختلف بهش برگردین .

15. برای خودتون زمان تعیین کنید

مثلا بگین من قراره تا ساعت 7 و نیم فیزیک رو تموم کنم و سعی کنین به برنامه تون متعهد باشین.

بهم اعتماد کنین و این روشها رو تمرین کنید و ببینین کدوم یکی به کارتون میاد. هیچ روش جادویی ای وجود نداره که بدون تمرین و تلاش باعث بهبود تمرکزتون بشه. ممنون که همراهم بودین . من منتظر خوندن نظراتتون هستم.